Rekenen en wiskunde in de andere vakken

Rekenbewust vakonderwijs is het nadrukkelijker leren gebruiken van reken-wiskundige vaardigheden in verschillende vakken.

Aanbeveling Onderwijsraad (2022):

“Veranker taal en rekenen in andere vakken en leergebieden”

  • De taal- en rekenontwikkeling van leerlingen krijgt nog onvoldoende aandacht bij andere vakken, waardoor veel kansen onbenut blijven.
  • Onderwijs in andere vakken biedt betekenisvolle en effectieve contexten voor het taal- en rekenonderwijs. En andersom is een goede taal- en rekenvaardigheid van leerlingen en studenten voorwaardelijk voor het ontwikkelen van kennis in alle andere schoolvakken.
  • Het oefenen van taal en rekenen moet daarom niet geïsoleerd plaatsvinden, maar betekenisvol ingebed worden in de vakken en leergebieden, waarmee het onderwijs in taal en rekenen de verantwoordelijkheid is van álle leraren.

Taal en rekenen in het vizier. (2022). Onderwijsraad.  

Wat is rekenbewust vakonderwijs?

Rekenbewust vakonderwijs is het nadrukkelijker leren gebruiken van reken-wiskundige vaardigheden in verschillende vakken. Deze benadering helpt leerlingen niet alleen hun rekenvaardigheden te versterken, maar ook om te begrijpen hoe deze vaardigheden in het dagelijks leven en in andere vakgebieden kunnen worden toegepast.

Rekenbewust vakonderwijs is een aanpak op schoolniveau waarbij docenten van vakken waarin rekenen/wiskunde een rol speelt, met elkaar afstemmen en uitwisselen over de gebruikte (vak)didactische aanpak. Dit betekent een nadere overdenking (inclusief bijbehorende afspraken) over concrete uitleg en ondersteuning in de vorm van oplossingsstrategieën, gebruik van (gezamenlijke) hulpmiddelen, e.d. De onderliggende hypothese is dat meer samenhangende ondersteuning w.b. rekenvaardigheden bij de verschillende vakken voor alle leerlingen bevorderend werkt, en met name voor de ‘rekenzwakke’ leerlingen. Bij rekenbewust vakonderwijs staat centraal dat de vaardigheden die geleerd worden bij het vak rekenen, functioneel toegepast worden bij andere vakken. Deze aanpak wordt ondersteund door internationale studies op dit vlak (Fielding, 2011; Hurley 2010).


Conferenties

NVvW organiseert samen met enkele partners enkele conferenties voor docenten vo (docenten wiskunde komen samen met docenten van andere vakken naar deze conferenties).

Lesmateriaal

Lesmateriaal

Platform rekenbewust vakonderwijs

Doel van het platform rekenbewust vakonderwijs:

  • Het rekenen in de andere vakken van het vmbo en havo/vwo versterken
  • Afstemming tussen vakdocenten, o.a. in de vorm van professionalisering
  • Informatie-voorziening en materiaalontwikkeling
  • Praktijkgericht onderzoek

website rbvo

Partners: exprw, nvvw, nvon, vecon, knag, nvorwo

Diverse leden kwamen bij elkaar tijdens een ‘denkdiner‘ in 2024.

Onderzoek

Binnen de samenwerking van ExpRW wordt onderzocht of deze ‘professionaliserings-formule’ kan lukken. Een mix van:

  • wiskunde-docenten en
  • docenten van vakken waar rekenen/wiskunde een belangrijke rol speelt
    (voornamelijk natuurkunde, scheikunde, biologie, economie, aardrijkskunde, informatica)

geeft gezamenlijk vorm aan rekenbewust vakonderwijs op hun school.

Onderzoeksvraag:

Hoe kan het principe van rekenbewust vakonderwijs (werken aan basisvaardigheden rekenen-wiskunde in alle  vakken) concreet vormgegeven worden opdat een school en de betrokken docenten en leerlingen hier baat bij hebben.

Looptijd: 2024-2025

Methode:

Follow-up vragenlijst onder de deelnemers van de conferenties 2023-2024

Product:

  • Artikel in Euclides
  • Pilots in de lerarenopleiding wiskunde tweegraads
  • Bijdrage aan een ’taak-profiel’ voor een rekencoördinator in het vo

Verder lezen

  • Ballering, F. (2012). Het metriek stelsel; Eerst begrip, dan de formule (PDF) Volgens Bartjens, 31(Special vo/mbo 2). .
  • Doorman, M. and Eijkelhof, H. M. C. (2017). Het Fizier gericht op… Grafieken en de samenhang tussen de bètavakken Euclides, 92(4), 37-39. .
  • Fielding, J., & Makar, K. (2011). Using Mathematical Inquiry to Engage Student Learning within the Overall Curriculum ICME 11,  https://www.researchgate.net/publication/43517206 
  • Hooyman, K. and Jonker, V. (2022). Vakoverstijgend rekenen. Een wereld van verschil Euclides, 98(2). .
  • Hooyman, K. and Mooldijk, A. (2017). Rekenen helpt bij wiskunde, science economie NVOX, nov 2017, 492-493. .
  • Hurley, M. M. (2010). Reviewing integrated science and mathematics: The search for evidence and definitions from new perspectives. School Science and Mathematics, 101(May), 259–268. https://doi.org/10.1111/j.1949-8594.2001.tb18028.x
  • Jonker, V. and Wijers, M. (2011). Rekenen in het vmbo. De aanpak van College Vos (PDF) Nieuwe Wiskrant. Tijdschrift voor Nederlands Wiskundeonderwijs, 31(1), 29-32. .
  • Jonker, V. and Wijers, M. (2012). Functioneel rekenen. Rekenen in andere vakken (PDF) Volgens Bartjens, 31(Special vo/mbo 2), 29-31. .
  • Jonker, V., Wijers, M. and Abels, M. (2017). Wiskunde en rekenen in een zelfbewust vmbo (PDF) Euclides, 93, 4-5. .
  • Rijborz, J. D. (2018). Op zoek naar een vakoverstijgende didactiek voor rekenen-wiskunde en aardrijkskunde Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek, 37(5), 41-50. .
  • Stone, J. R. I., Alfeld, C. and Pearson, D. (2008). Rigor and relevance: Testing a model of enhanced math learning in career and technical education (PDF) American Education Research Journal, 45(3), 767-795. .
  • Wijers, M. and Jonker, V. (2011). Zit er rekenen in de vmbo schoolvakken? Onderzoek naar de aard (relevantie, inhoud en plek) van rekenvaardigheden binnen vmbo schoolvakken. (pp. 20). Utrecht: Freudenthal instituut.
  • Wijers, M. and Jonker, V. (2012). Leermiddelen voor rekenen. Wat kun je er mee als docent? (PDF) Volgens Bartjens, 31(Special vo/mbo). .
  • Wijers, M. and Jonker, V. (2017). Authentic contexts in mathematics textbooks in secondary pre-vocational education (VMBO) (PDF). In B. Grevholm (Ed.), Mathematics textbooks, their content, use and influences. Research in Nordic and Baltic countries (pp. 245-268). Oslo: Cappelen Damm Akademisk.
  • Wijers, M., Jonker, V. and Kemme, S. (2004). Authentieke contexten in wiskundemethoden in het vmbo (PDF) Tijdschrift voor Didactiek der ß-wetenschappen, 21(1), 1-19. .